کارت گرافیک GPU نقش بسیار مهمی در عملکرد دستگاه دارد. در اکثر مواقع دمای بالا سبب میشود دستگاه عملکرد مطلوبی نداشته باشد. بنابراین وقتی دمای GPU خیلی بالا باشد یعنی کامپیوترتان یک مشکل اساسی دارد. از این گذشته، بالا بودن دمای کارت گرافیک سبب خاموششدن سیستمتان میشود. شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چگونه میتوان در ویندوز 11 دمای کارت گرافیک را کنترل کرد. در این مقاله از PCCLUES قصد داریم به شیوههای کنترل دمای کارت گرافیک بپردازیم.
دمای مطلوب کارت گرافیک (GPU) چیست؟
گاهی ممکن است از اهمیت حفظ دمای مطلوب کارکرد سختافزار غافل شویم. اهمیت این موضوع ناشی از تاثیرات مثبت آن در افزایش طول عمر عملکردی دستگاه است. خنک نگهداشتن سیستم بهویژه موقع بازی و در زمانی که دمای محیط بالاست همواره کار راحتی نیست.
واضح است که بازی به CPU و کارت گرافیک فشار خواهد آورد. این فشار مستقیماً به گرما تبدیل میشود. موقع بازی سخت افزار باید با سرعت بیشتری کار کند تا سطوح عملکردی موردنیاز بازی حاصل شود. بنابراین سختافزار بهطور چشمگیری داغ میشود.
دمای مطلوب GPU بین 65 تا 85 درجهی سلیسیوس یا 149 تا 158 درجهی فارنهایت است. بهعنوان مثال اگر دما به بالای 100 برسد باید از میزان گرما کاسته شود. گرمای بیشازحد همواره به سیستم آسیب میرساند. بنابراین توصیه میشود دما در محدودهی استاندارد حفظ شود.
چرا دمای کارت گرافیک (GPU) را در ویندوز 11 کنترل میکنیم؟
بهرغم پیشرفت چشمگیر تکنولوژی هنوز چارهای برای مشکل داغشدن سیستم اندیشیده نشده است. با این وجود حتی لپتاپهای کوچک هم نیاز به سیستمهای خنککننده دارند. در آنسوی قضیه بعضی از شرکتهای تولیدکنندهی میکرو نیمهرسانا از سیستم خنککننده غافل میشوند. اثرات جانبی داغشدن دستگاه عبارتند از:
- کامپیوتر کند خواهدشد.
- سختافزار زودتر از کار میافتد.
- قطعات سریعتر خراب میشوند.
- وقتی قطعات داخلی سرد نشوند نرمافزار شروع به خطادادن میکند.
چگونه در ویندوز 11 دمای کارت گرافیک (GPU) را کنترل کنیم؟
استفاده از Task Manager ویندوز
برای استفاده از Task Manager ویندوز جهت کنترل دمای ویندوز بهصورت زیر عمل کنید:
- Windows + X را فشار بدهید یا روی Windows icon راستکلیک کنید تا WinX menu بازشود.
- Ctrl + Shift + Esc را فشار بدهید تا Task Manager باز شود یا در منو روی Task Manager کلیک کنید.
- برای توسعهی Task Manager روی More Details کلیک کنید.
- وقتی پنجره توسعه یافت Performance را انتخاب کنید.
- در پانل سمت چپ GPU را انتخاب کنید.
- در پانل سمت راست GPU information ازجمله دما را مشاهده خواهیدکرد.
استفاده از UEFI BIOS
تمام ویندوزهای 11 با UEFI BIOS پشتیبانی میشوند و به اینترتیب میتوان از دمای سیستم مطلع شد. BIOS یکی از بخشهای اساسی سیستم است و کاربران مبتدی باید سعی کنند وارد آن نشوند چراکه اگر اشتباهی در تنظیمات رخ بدهد دستگاه دیگر کار نخواهد کرد. معمولترین کلیدهای BIOS عبارتند از: DEL، ESC، F1، F2، F12 و …. در دسکتاپهای اسمبل شده کاربران از the MSI motherboard BIOS key استفاده میکنند. کاربران لپتاپ از MSI laptop BIOS key استفاده میکنند.
برای سر درآوردن از کلید BIOS و کلید منوی بوت در دسکتاپ اسمبلشده مراحل زیر را دنبال کنید:
- کامپیوتر را مجدداً راهاندازی کنید.
- قبل از بالا آمدن ویندوز کلید boot menu را نگهدارید.
- در این حالت میتوانید BIOS را روی صفحهنمایش مشاهده کنید.
اگر نتوانستید کلید BIOS را پیدا کنید و خواستید از حالت بازیابی ویندوز برای دسترسی به UEFI BIOS استفاده کنید مراحل زیر را طی کنید:
- همزمان که کلید Shift را نگه داشتهاید ویندوز را مجدداً راهاندازی کنید.
- ویندوز خاموش خواهد شد و پیام Please Wait to boot up نمایش داده خواهدشد.
- Troubleshoot را انتخاب کنید.
- برای ادامهی کار Advanced Options را فشار بدهید.
- برای تغییرمسیر به بخش BIOS برد مادر UEFI Firmware Settings را انتخاب کنید.
- Restart را انتخاب یا Enter را فشار بدهید.
- از منوی بالایی Advanced را انتخاب کنید
نکته: برد مادر MSI، BIOS و رابط کاربری ممکن است متفاوت بهنظر برسند.
- Hardware Monitor را انتخاب کنید.
- در منوی BIOS دنبال کلماتی مثل Monitor یا Temperature بگردید.
- با این کار میتوانید از دمای قطعات داخلی مطلع شوید.
استفاده از GPU-Z
GPU-Z نرمافزاری است که GPU را در Windows 11 پایش میکند. با این نرمافزار امکان کنترل دمای GPU و سایر موارد مرتبط با کارت گرافیک فراهم میشود. این نرمافزار از NVIDIA، ATI، AMD و دستگاههای گرافیک اینتل مربوط به کنترل دمای GPU هم پشتیبانی میکند. از این گذشته اطلاعات آداپتور، GPU و نمایش و نیز کارکردافزایی، ساعت پیشفرض و ساعتهای سه بعدی هم در این نرمافزار دیده میشوند. همین حالا این نرمافزار را دانلود و نصب کنید. برنامه را آغاز و وارد زبانهی Sensors شوید. در این قسمت میتوانید با یک گراف کوچک از دمای لحظهای GPU آگاه شوید. شما میتوانید با کلیک روی دکمهی کشویی کنار دمای GPU، دمای فعلی، حداقل، حداکثر و میانگین را مشاهده کنید. در این حالت شما میتوانید دمای GPU را در عنوان پنجره ببینید.
اگر بیش از یک کارت گرافیک دارید آن کارتی را که میخوهید کنترل کنید انتخاب نمایید. شما میتوانید از بسامدهای زمان سنجی GPU، ولتاژ GPU، بار GPU، دمای CPU، میزان حافظهی مصرفی و … هم اطلاع پیدا کنید. دما بهصورت پیشفرض برحسب سیلیسیوس نمایش داده میشود اما اگر میخواهید آن را به فارنهایت تغییر دهید باید منوی سهنواری در بالا را انتخاب و زبانهی سنسورها را به پنجرهی تنظیمات جابهجا کنید. شما میتوانید سنسورهای دما را با استفاده از کادر انتخابی فارنهایت فعال کنید. امکان تنظیم سرعت Refresh صفحهنمایش و آمار هم برایتان وجود دارد.
استفاده از Sidebar Diagnostics
Sidebar Diagnostics یکی دیگر از نرمافزارهای کنترل GPU در ویندوز 11 است. این نرمافزار یک ابزار کنترلی است که اطلاعات سیستم عامل، CPU، GPU، RAM، درایوها، صوتی، ذخیرهسازی و شبکه را نمایش میدهد.
این نرمافزار را دانلود و نصب کنید. نرمافزار بعد از شروع به نوار جانبی صفحهنمایش دسکتاپ اضافه خواهدشد. شما میتوانید دمای GPU و بسیاری از آمار لحظهای دیگر را هم در آن مشاهده کنید. اگر روی آیکون گراف در بالای نوارجانبی کلیک کنید میتوانید آمار GPU را ببینید. شما میتوانید واحدها و دورهی گراف و تنظیمات مربوط به نرمافزار نظیر پهنای نوار جانبی، بازهی انتخابی، مقیاس UI، کلیک موثر، رنگ پسزمینه، شفافیت پسزمینه، اندازهی فونت، رنگ فونت، فرمت تاریخ، چشمکزن هشدار و … را سفارشیسازی کنید. بهعلاوه در این نرمافزار امکان سفارشیسازی کلیدهای ترکیبی در شرایط قطعووصل شدن، نمایش، گره دسترسی پنهان، سوئیچ اسکرین، فضای رزرو و … هم وجود دارد.
استفاده از Hardware Monitor
Hardware Monitor یکی دیگر از نرمافزارهای کنترل دمای GPU است. در این نرمافزار آماری مثل سرعت فن، ولتاژ، بار و سرعتساعتهای سیستم کنترل میشوند. این نرمافزار از کارتهای ویدیویی ATI و NVIDIA جهت پایش GPU پشتیبانی میکند. با کمک این نرمافزار میتوانید دمای CPU و درایو سخت اسمارت را پایش کنید.
یکی از ویژگیهای خوب این نرمافزار آن است که بدون نصبکردن کار میکند. بنابراین کافیست فایل ZIP را دانلود و استخراج و برنامه را اجرا کنید. در این نرمافزار CPU، SSD، حافظه و نظایر آن و نیز مقادیر دمای حداقل و حداکثر هم قابلمشاهده هستند. امکان تغییر پارامترها مثلاً تغییر سیلیسیوس به فارنهایت هم به شما داده میشود. شما میتوانید ازطریق منوی File، آمار سختافزاری را در یک فایل متنی ذخیره کنید.
نتیجهگیری
بهدلیل اثرات جانبی دمای GPU بر سیستم مهم است که همواره آن را کنترل کنیم. در این مقاله روشهای مخالف کنترل دمای GPU را یاد گرفتید. شما کدام روش را انتخاب خواهیدکرد؟ آیا روش دیگری برای این منظور درنظر دارید؟ ایدههای خود را با ما در میان بگذارید.
PCCLUES – How to Check the GPU Temperature in Windows 11
