دیپ سیک چیست و چرا این رقیب جدید هوش مصنوعی می‌تواند ChatGPT را به چالش بکشد؟ در دنیای پرسرعت فناوری، هوش مصنوعی و چت‌بات‌ها به سرعت در حال پیشرفت هستند و هر روز شاهد ظهور ابزارها و پلتفرم‌های جدیدی هستیم که سعی دارند جایگاه خود را در این رقابت تنگاتنگ تثبیت کنند. یکی از این ابزارهای جدید، Deepseek است که به عنوان یک رقیب قدرتمند برای ChatGPT مطرح شده است. اما Deepseek دقیقاً چیست و چه ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند ChatGPT را نگران کند؟
در این مقاله از لرنچی، به بررسی دیپ‌سیک و دلایلی می‌پردازیم که باعث شده‌اند این پلتفرم به عنوان یک رقیب جدی در دنیای هوش مصنوعی شناخته شود. از قابلیت‌های پیشرفته‌اش گرفته تا تفاوت‌های کلیدی آن با ChatGPT، همه‌چیز را بررسی خواهیم کرد. اگر شما هم به فناوری‌های هوش مصنوعی علاقه‌مند هستید یا می‌خواهید بدانید که آینده چت‌بات‌ها به کجا می‌رود، این مقاله را از دست ندهید!
دیپ‌سیک: یک هوش مصنوعی متن‌باز با ادعاهای بزرگ
دیپ‌سیک، مانند GPT-4، Claude یا Llama، یک مدل هوش مصنوعی تولیدی (Generative AI) است. در واقع، دقیق‌تر این است که بگوییم دیپ‌سیک یک گروه از مدل‌های هوش مصنوعی است که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند.
اما چیزی که دیپ‌سیک را از رقبایی مانند OpenAI متمایز می‌کند، متن‌باز (Open Source) بودن آن تحت مجوز MIT است. این مجوز اجازه استفاده تجاری را می‌دهد و به این معناست که تمام جزئیات داخلی مدل در دسترس عموم قرار دارد.
هر کسی می‌تواند از آن بدون پرداخت هیچ گونه هزینه‌ای استفاده کند و حتی آن را تغییر دهد یا بهبود بخشد. این ویژگی یکی از دلایل اصلی ایجاد اختلال کوتاه‌مدت در بازار توسط دیپ‌سیک است که ممکن است به یک اصلاح بلندمدت در بازار منجر شود.
اما همه این‌ها بدون عملکرد قوی دیپ‌سیک بی‌معنا خواهد بود. عامل دیگری که باعث شده همه درباره این مدل هوش مصنوعی صحبت کنند، عملکرد فوق‌العاده آن است. در بنچمارک‌های هوش مصنوعی، دیپ‌سیک عملکردی مشابه GPT-4 و دیگر مدل‌های پیشرو دارد و در برخی موارد حتی بهتر عمل می‌کند. البته این ادعاها توسط هر کسی قابل بررسی است، اما آنچه واقعاً شوکه‌کننده است، هزینه توسعه این مدل است.
دیپ‌سیک ادعا می‌کد که آموزش این مدل کمتر از ۶ میلیون دلار هزینه داشته است. این رقم ممکن است زیاد به نظر برسد، اما وقتی آن را با هزینه‌های بیش از ۱۰۰ میلیون دلاری مدل‌هایی مانند GPT-4 مقایسه کنید، تفاوت چشمگیر است. علاوه بر این، دیپ‌سیک روی سخت‌افزارهای کم‌توان‌تری نسبت به شرکت‌های آمریکایی مانند OpenAI آموزش داده شده است. البته، این ادعاها به راحتی قابل تأیید نیستند و ممکن است هزینه‌های واقعی بیشتر از آنچه اعلام شده باشد. اما در حال حاضر، هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که نشان دهد هزینه‌ها بیشتر از ادعاهای مطرح‌شده بوده است.
یکی دیگر از ویژگی‌های جالب دیپ‌سیک، توانایی آن در فشرده‌سازی مدل‌های بزرگ مانند Llama به مدل‌های کوچک‌تر با قابلیت‌های مشابه است. در واقع، دیپ‌سیک مدل‌های بزرگ و پیچیده را آموزش می‌دهد تا خروجی‌های آن‌ها را تقلید کند، بدون اینکه به تمام محاسبات پیچیده زیرساختی نیاز داشته باشد. این کار باعث می‌شود مدل‌های پیچیده با سخت‌افزار کمتر و مصرف انرژی پایین‌تر به صورت محلی اجرا شوند. این پیشرفت بزرگی برای اجرای مدل‌های پیچیده در دستگاه‌های شخصی است.
دیپ‌سیک: دستاورد مهندسان چینی
دیپ‌سیک توسط یک استارت‌آپ چینی به رهبری لیانگ ون‌فنگ (۳۹ ساله) توسعه یافته است. ون‌فنگ که پیش‌تر به عنوان مدیر یک صندوق سرمایه‌گذاری پوشش‌ریسک (هج‌فاند) موفقیت‌هایی کسب کرده بود، در حوزه مدیریت کمی (Quantitative) فعالیت می‌کرد. در این روش سرمایه‌گذاری، از یادگیری ماشین برای پیش‌بینی روند بازار و کسب سود استفاده می‌شود. همین تجربه باعث شد ون‌فنگ به سخت‌افزارهای قدرتمندی دسترسی داشته باشد که برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی مانند دیپ‌سیک ضروری هستند.
به نظر می‌رسد دیپ‌سیک بیشتر یک پروژه علاقه‌مندی شخصی است تا یک تلاش تجاری برای کسب سود. در واقع، این مدل به صورت متن‌باز در اختیار همه قرار گرفته است و هیچ هزینه‌ای برای استفاده از آن دریافت نمی‌شود. جالب اینجاست که تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌هایی مانند انویدیا (NVIDIA) برای فروش تراشه‌های قدرتمند هوش مصنوعی، ممکن است بخشی از دلایلی باشد که توسعه‌دهندگان دیپ‌سیک را مجبور به ایجاد یک مدل بهینه و کارآمد کرده است.
دیپ‌سیک را همین حالا امتحان کنید!
اگر به وب‌سایت دیپ‌سیک مراجعه کنید، می‌توانید به برنامه و لینک‌های مربوط به مدل‌های آن دسترسی پیدا کنید و آن‌ها را روی سخت‌افزار خود دانلود و اجرا کنید. ساده‌ترین راه برای اجرای نسخه‌هایی از دیپ‌سیک روی سخت‌افزار شخصی، استفاده از ابزاری مانند Ollama است.
البته، اجرای مدل‌های سطح بالای دیپ‌سیک (مانند GPT-4) روی لپ‌تاپ شما در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست، اما با سرمایه‌گذاری چند هزار دلاری برای خرید GPUهای قدرتمند و RAM کافی، این کار کاملاً ممکن است. خوشبختانه، مدل‌های کوچک‌تر دیپ‌سیک نیز وجود دارند که اگرچه به قدرت مدل‌های بزرگ نیستند، اما به راحتی روی کامپیوترهای معمولی اجرا می‌شوند. حتی نسخه‌ای از دیپ‌سیک وجود دارد که روی یک رزبری پای (Raspberry Pi) نیز قابل اجراست!
نگرانی درباره دیپ سیک
با توجه به اینکه برخی از جنبه‌های دیپ سیک ممکن است برای کارشناسان صنعت هوش مصنوعی بیش از حد خوب به نظر برسد و همچنین منشاء آن از چین است، نگرانی‌هایی درباره سانسور، سوگیری و حتی امنیت سایبری مطرح شده است. بنابراین، جای تعجب نیست که برخی در پذیرش دیپ سیک تردید داشته باشند.
در واقع، اگر نسخه آنلاین این مدل زبانی راجع به موضوعات حساس مربوط به دولت چین مورد پرسش قرار گیرد، ممکن است پاسخ‌هایی که انتظار دارید ارائه ندهد. با این حال، از آنجایی که کد آن متن‌باز است، هر کسی که دانش لازم را داشته باشد، می‌تواند نحوه عملکرد آن را تنظیم کند. بنابراین، این نگرانی‌ها از نظر فنی قابل مدیریت هستند.
آینده دیپ‌سیک: تحولی در دنیای هوش مصنوعی
دیپ‌سیک با رویکرد متن‌باز و هزینه‌های توسعه پایین‌تر، پتانسیل بالایی برای ایجاد تحول در صنعت هوش مصنوعی دارد. این مدل نه تنها به دلیل عملکرد قوی و رقابتی‌اش با غول‌هایی مانند GPT-4 و Claude توجه‌ها را به خود جلب کرده، بلکه به دلیل دسترسی آسان و امکان استفاده تجاری، می‌تواند به سرعت در میان توسعه‌دهندگان و شرکت‌ها محبوبیت پیدا کند. در آینده، دیپ‌سیک ممکن است به عنوان یک استاندارد جدید در حوزه هوش مصنوعی مطرح شود، به‌ویژه برای شرکت‌ها و کشورهایی که به دنبال راه‌حل‌های مقرون‌به‌صرفه و مستقل از غول‌های فناوری آمریکایی هستند.
علاوه بر این، توانایی دیپ‌سیک در فشرده‌سازی مدل‌های بزرگ و اجرای آن‌ها روی سخت‌افزارهای کم‌توان، می‌تواند راه را برای استفاده گسترده‌تر از هوش مصنوعی در دستگاه‌های شخصی و اینترنت اشیا (IoT) باز کند. این موضوع می‌تواند تحولی بزرگ در صنایعی مانند سلامت، آموزش و خودروهای خودران ایجاد کند. با توجه به این پتانسیل‌ها، دیپ‌سیک نه تنها یک رقیب جدی برای ChatGPT است، بلکه ممکن است آینده هوش مصنوعی را به طور کلی تغییر دهد.
نتیجه گیری
در نهایت، دیپ‌سیک به ما یادآوری می‌کند که آینده هوش مصنوعی تنها در دست چند شرکت بزرگ نیست، بلکه با نوآوری و مشارکت جهانی می‌توان به راه‌حل‌های بهتر و مقرون‌به‌صرفه‌تری دست یافت. اگر شما هم به فناوری‌های آینده علاقه‌مند هستید، دیپ‌سیک قطعاً چیزی است که باید آن را زیر نظر داشته باشید.
